Antik Çağ Yazarları ve Eserleri

Antik Çağ Yazarları ve Eserleri

Homeros:

• Eski yunan tarihinin en eski kaynakları bu adamdan çıkmıştır
• Anlattığı olaylar mitolojik ve destansıdır
• Batı anadoluda gelişen kahramanlık destanlarının önde gelen temsilcisi kör ozan olan (rhapsados) Homerostur
• MÖ750 de yaşamış diye kabul edilir.
• Smyrna (eski izmir) khios (sakız adası) nda yaşanıldığı düşünülür
• Lonia da yaşamış, smyrnli olarak kabul edilir
• İlyada ve odessayı çıkardı
  • İlyada Destanı şunları içerir:
  • Bu eser iskenderiye döneminde kendi içinde 24 kitaba bölündü
  • Eski bir yunan dilinde (aiol ve ion lehçeleri karışımı) ve heksametron vezninde yazılmıştır
  • Akhaialılar ve troilalar arasındaki (mö 13.yy sonları) savaşı (kurgu olabileceği düşünülen) anlatır.
  • Tesalyalı Akhilleusun öfkesinin doğurduğu şeyleri anlatır
  • Hikayenin konusu: Akhilleus un mykenia kralı agamemmona kızıpsavaştan çekilmesi, en yakın arkadaşı patroklox öldürülünce savaşa geri dönmesi, troialı hektoru öldürmesi ve arabada sürüklemesi. Priamosun hektorun cenazesini alması
• Anlatıları  Arkhon Solon ve Tiran Peisistrato döneminde yazıya geçirildi (mö6.yy)
• İlyada eseri heykel vazo sanat eserleri ve hatta troia da kurulacak olan ilion kentinin sikkelerinde de resmedilmiştir. Burdan anlamalıyız ki bin yol sonra oluşan ilion kentinin bin yıl önceki olayı hala anması homersoun antik çağ dünyasında çok büyük etkisi olduğudur
  • Odessa ise şunları içerir:
  • Kahraman odysseus’un troia savaşından sonra yurduna (Ithaka) dönüşü ve dönüşünde başından geçen olaylar anlatılır

Hesiodos

• Mö8.yy sonları 7. Yy. başı
• Didaktik eposun kurucusudur.
• Ünlü Eseri theogonia (tanrıların doğuşu) ve erga kai hemarai (işler ve güçler)
  • Theogonia: evren ve tanrıların oluşumu anlatılır. Khaos(boşluk) gaia(toprak), uranos(gök), pontos(deniz) in oluşumundan tanrıların meydana gelişi ve Zeusun tanrılar dünyasına, titanlarla mücadelesinden sonra nasıl hakim olduğunu anlatır. Ve ilk dizeler Musalara seslenişle başlar
  • Erga kai hemarai: Çiftçilik, bağcılık ticaret, ev yönetimi, gemicilik gibi işlerin nasıl yapıldığını anlatır. Prometheusun ateşi çalması pandoranın kutusu gibi mitolojik öykülerden ara sıra bahsedilir.

NOT: Bu iki ozanın eserleri tarihi nitelikte olmasa bile anlatılan kurmacalardan kendi dönemlerine ilişkin din inanç ticaret gibi konularda fikir sahibi olmamızı sağlarlar.

Hekataios (mö.6.yy)

• Tarihçi ve coğrafyacıdır.
• Tarihi yazılar mö.6.yy da bu dönemde başlamıştır. Ve kendisi tarihi olayları, kentlerin kuruluşu tarihi aristokrat ailelerin soyları ( genealogia) vb. gibi konularda eserler yazan Logographos grubundan en önemli kişiydi.
• Logographos topluluğundan bazı kişiler şunlardı: Miletoslu Kadmos, Dionysios ve Hekataios; lampsakoslu (Lapseki) Kharon ve Syrakusailı Antiokhos
• Zamanında Perslilere karşı yapılan ayaklanmada miletosluları ayaklanmadan geri döndürmeye çalıştı.
• Periegesis/ Periodos Ges (Yeryüznün Tasviri/ Dünyanın Çevresinde Yapı­
• lan Yolculuk) en ünlü eseridir ve yazarın gezdiği ülkeler hakkındadır.
• Genealogiai eseri hükümdarın soyağaçları hakkındadır.

Herodots (mö 484-424)

• Hatip Ciceron “tarihin babası” olarak anar
• Soylu ailenin çocuğudur
• Pers savaşından kısa süre önce Halikarnassos’ta (Bodrum’da) doğdu.
• Tiran lygdamis, amcası Panyassis’i öldürdü ve Samosa göç etti. Thurioi da yaşadı.
• Trakya Anadolu ve Ön asyayı gezdi.
• En ünlü eseri Historiai (araştırmalar)dır. Bu eser:
  • Günümüzde herodotsun tarihi olarak geçer.
  • Yazış nedeni Yunan ve Pers savaşı nedeni bilinsin ve yunan-barbar (barbar derken vahşi olanlarla değil, persler gibi yunanca konuşan halk kastedilir) işbirliği unutulmasın diyedir.
  • Samos Adasında öğrendiği lonia lehçesi ile yazmıştır.
  • Kroisos’un lydia krallığı tahtına çıkışı, mısır hakkında bilgi, perslerin yönetim biçimi, ionia ayaklanması, pers yunan savaşı ve sestosun atinalılar tarafından ele geçirilmesini içerir
• Tarihçidir ama neden sonuç üzerinde durmadı. Olayları yalnızca kaydeden tarihçdir.
• Logographoslardan etkilenmiştir

Thukydides (Mö460-399)

• Soylu Thrak annenin çocuğudur
• Mö 424 yılında atina donanmasının komutanı olmuştur. Amphipolis’i spartalılardan alamadığı için Trakya’ya 20 yıl sürgüne gönderildi
• Olayları önyargısız, ilişkili, gerçek, görünür, eleştirel, tarafsız şekilde anlatır
• Savaşlara tanık olduğundan ayrıntılı anlatır
• Peloponnesos Aavaşı için en önemli kaynaktır
• Peloponnesoslularla Atinalıların savaşı kitabını yazdı
  • Sürgündeyken yazmıştır
  • İon unsurlarıyla karışık attika lehçesiyle yazdı
  • 8 kitaptan oluşur
  • Mö411 yılına kadar kitap ulaşmış ancak günümüze gelememiştir
  • İlk bilimsel tarih yazıtıdır

Ksenophon(Mö430-355)

• Atinalı Gryllos’un oğludur
• Eğitimini iyi almıştır
• Anabasis =Kyru Anabasis (Kyros’un Anabasis’i =Onbinlerin Dönüşü)
  • Kyros batı anadolu satrabıdır. Ve pers kralı olan ağabeyi II. Artakserkesi tahtan indirmek için sefer düzenlemiştir ve Ksenophon da bu sefere katılmıştır. Kyros, Kunaksada yapılan savaşta yenilip ölmüş ve yunan paralı askerlerinin komutanı ksenephon almış ve askerleri karadeniz kıyısına sonradan trakyaya getirmiştir. Ve bu olayı bu kitapta anlatmıştır
  • 7 Kitaptan oluşur
  • Dönemin anadolu halkı cğrafyası gelenek görenekleri hakkında bilgi içerir
  • Az bilgi sahibi olduğumuz doğu anadolu hakkında da bilgiler içerir ve bu bölgedeki eksik bilgilerimizi bu kitap tamamlar.
  • Olaylar günlük anı defteri gibi kronolojik sırada anlatılır
  • Zevkli akıcı üslübu vardır
• Hellennika(Yunan TARİHİ)
  • 7 kitaptan oluşur
  • Mö411 den mö362 deki mantineia savaşına kadar olan zaman anlatılır
• Diğer Eserleri: Kyru Paideia (Kyros’un Eğitimi), Apomnemoneumata Sokratus (Sokrates’ten Anılar), Apologia Sokratus (Sokrates’in Savunması), Symposion (Şölen), Lakedaimonion Politeia (Lakedaimonialıların Devleti), Peri Hippikes (Binicilik Üzerine), Kynegetikos (Avcılık Hakkında)

Polybios(Mö200-118 sonrası)

• Helenistik Çağın en büyük tarihçisi
• Megalopoliste doğdu
• Eski Yunanca yazan tarihçilerin sonuncusudur
• Mö 168de Pydana savasiından sonra esir alınıp Romaya götürüldü ve 15 yıl romada kaldı
• Romanın ilk tarihçisi olarak kabul edilir
• Yapıtının adı historiaidir ve 40 kitabından oluşan bu yapıtın günümüzde sadece 5 tane kitabı kalmıştır
• Fabius Pictor
  • Romanın erken tarihi, Kartarca Savaşı anlatılır
  • Yapıtının adı historiaidir ve 40 kitabından oluşan bu yapıtın günümüzde sadece 5 tane kitabı kalmıştır
  • Mö2.yy sonlarından 2.yy ortalarına kadar olan olayları anlatır(Roma Cumhuriyet Dönemi ve Hellenistik Çağ olayları)

Arrianos(M.s2.yy)

• Bithynia’nın Nikomedia(İzmit) kentinde yaşadı.
• Roma İmparatoru Hadrianus dönemide Kappadokia döneminde idarecidir.
• Stoacı Epiktetosun öğrencisidir ve hocasının konuşmalarını yazmıştır.
• Coğrafya avcılık askeri taktikler hakkında kitaplar yazmıştır
• Eserlerinde Ksenophon’u taklit ettiği söylenir.
• İskenderin Anabasisi eseri ile tanınır.
  • 7 kitaptan oluşur
  • Kaynağı iskenderin tarihçilerinden/generallerinden olan mısırdaki ptolemaios krallığının ve hanedaının kurucusu olan I. Ptolemaios ve Aristobulostur.
  • Büyük iskender ve Hellenistik dönem için önemli bir kaynaktır.

Plutarkhos(Ms46-120)

• Bioi Paralleloi
  • Yaklaşık 50 tane devlet adamını anlatır
  • Bir yunan bir roma adamı şeklinde gider
  • Ve devlet adamlarını karşılaştırmıştır örenğin Büyük İskender ile Caesar, Cicero, Sulla ile Lysandros..
• Ethika(Ahlaka ilişkin)
  • Çeşitli incelemelere yer verilmiştir
  • Eski Yunan ve Eski Roma tarihi için önemli kaynaktır.

Appianos(Ms 2.yy)

• İskenderiyelidir
• Romaika Eserini yazmıştır
  • 24 Kitaptır
  • Bir kısmı günümze ulaşmıştır
  • Romanın krallık doneminden, ms2.yy başlarına kadar olan roma imparatoru traianus dönemini ele almıştır
  • Roma ile temasta olan halkları ve ilişkileri (örneğin italikler samnitler keltler sicilyalılar ibernalılar hannibal kartacılar makedonlar illyrialılar eski yunanlar ionlar syrialılar parthlar büyük mithradates)
  • Ion dahil eski yunan tarihi ve pontos kralı VI. büyük mithradatesi anlattığı için önemlidir.

Cornelus Nepop(mö110-24)

• Biyografi yazarı olarak tanınır
• De viris illistribus (ünlü kişiler hakkında) yazdı
  • Günümüze ulaşan tek eseridir
  • En az 16 kitaptan oluşur
  • Ünlü devlet adamları komutanlar tarihçiler yer almıştır
  • Genel olarak romalılar ama bir yandan da miltiades,themisokles, alkibiades gibi yunan devlet adamları, komutanlarına yer vermiştir

Strabon(mö64-ms21)

• Amaseialıdır
• En ünlü kitabı Geographikadır(coğrafya)
  • Eski yunanca dilinde yazılmıştır
  • Anadoluyu ele almıştır
  • Coğrafyayı anlatırken tarihide anlattığından hem coğrafyacı hem tarihçidir
• Historiha Hypomnemata (tarih kitabı)
  • Günümüze ulaşamamıştır
  • 47 kiatptan oluşur

Pausanias(ms2.yy)

• Magnesia’da (manisa) doğdu
• Roma imparatoru antoninus pius ve marcus aurelius döneminde yaşadı
• Eserlerinde topografya sanat eserleri ve dine yer verdi
• Perihegesis tes Hellados‘tur (Hellas’ın Tasviri) en ünlü eseridir
  • 1. Kitap, Atika, Megara;
  • 2. Kitap, Argolis vd.;
  • 3. Kitap, Lakaonia;
  • 4 Kitap, Messenia;
  • 5.6. Kitap, Elis, Olympia;
  • 7Kitap, Akhaia;
  • 8.Kitap, Arkadia;
  • 9.Kitap, Boiotia;
  • 10.Kitap, Phokis ve Delphoi’u anlatır