Nedenleri:
- 1. İnönü savaşının öcünü almak
- 1. İnönü savaşının nedenleriyle aynıdır
Sonuçları:
- Fransa TBMMye ateşkes teklifinde bulundu
- İtalya anadoludan Fransa Zonguldaktan çekildi
- İngiltere Malta’daki 40 Türkü serbest bıraktı(Meclis-i Mebusan basıldığı zaman esir alınan milletvekilleridir)
- Savaşı TBMM kazandı
Siz orada sadece düşmanı değil, bu milletin/ulusun makus kaderini de yendiniz
Mustafa Kemal
Eskişehir-Kütahya Savaşı
Amaç Ankarayı alıp milli mücadeleye son vermektir
Sonuçları:
- Kütahya,Bilecik, Afyon kaybedildi
- Mustafa Kemalin emri ile ordu Sakarya Irmağı’nın doğusuna çekildi.(Daha fazla zahiyat alınmaması için)
- Meclisin Ankara’dan Kayseri’ye taşınması gündeme geldi.
Yaşanan gelişme
Normalde Mustafa Kemalin orduya emir verme gibi bir yetkisi yoktur. İsmet Paşa Kemal’e özel olarak danışarak emir almıştır. Bu esnada ise Mustafa Kemal eğitim için Maarif Kongresini toplamış çay partisi düzenlemiştir. Bunu gören meclis Komutan değilken cepheye emir veriyorsun hem de parti düzenliyorsun diyip eleştirmiştir. Bunun üstüne Kemal, ben ordunun başına geçerim ama siz de bana 3 ay boyunca tüm yasama yürütme yetkisini verin demiş. (yetkiyi almak isteme sebebi daha hızlı kararlar verip vakit kaybetmemek için) Mustafa Kemal’in dediği olmuştur. Başkomutanlık kanunu çıkarıldı Mustafa Kemal komutan oldu.
Yetkiyi akan Mustafa Kemal ise şunu yapmıştır:
- Tekalif-i Milliye emirleri çıkarttı.(Kısaca halktan mallarının yüzde yirmisi, kırkı vesaire askere yardım amaçlı el konulacağını ama savaştan sonra verileceğine dair bir emirdir.) ve emre uymayıp yardım yapmayanlar içinse bölgelerdeki İstiklal Mahkemelerinin sayısını arttırmıştır.
Tekalifi Milliye den gelen yardımların bir kısmı ancak Sakarya Meydan Muharebesi’nde kullanılabilmiştir. Diğer kısmı büyük Taarruz’da kullanılabilmiştir.
Sakarya Meydan Muharebesi/Subaylar Savaşı-Melhame-i Kübra
Öncelikle savaş Sakaryada değildir. Sakarya Irmağı civarında Ankara Polatlı’da yapıldığından adı Sakarya Meydan Muharebesidir.
- Turan taktiği kullanılmıştır
- M.K bizzat kendisi yönetmiştir.
- Dua Tepe mevkide yapılmıştır
- Mustafa Kemal kaburgalarını savaş esnasında kırıldığı için Gazilik, 3 tane savaş üst üste kazandığı için Maraşellik rütbesi verilmiştir.
- İngiltere TBMM ye ateşkes teklif etmiştir.(reddedildi)
- Esir mübadelesi antlaşması imzalandı.
- Ukranya ile dostluk antlaşması imzalandı
- İtalya Anadoludan tamamen çekildi.( Anadoludan çekilen ilk itilaf devleti)
- Fransa ile Ankara antlaşması imzalandı.
- Sovyet Rusya ve ona bağlı devletlere Kars antlaşması imzalandı.
- 1683 2.Viyanadan beri ilk kez Türklerin geri çekilmesi durduğu savaştır
Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla sulanmadıkça terk edilemez.
Mustafa Kemal
Büyük Taarruz-Başkomutanlık Meydan Muharebesi-Dumlupınar Meydan Muharebesi- Yurt Kurtaran Meydan Muharebesi- Rum Sındığı Savaşı
- Türklerin ilk defa taaruz yaptığı sasvaştır.
- M.K. yönettiği için adı:Başkomutanlık Meydan Muharebesi
- Yurt kurtarıldığı için adı: Yurt Kurtaran Meydan Muharebesi
- Rumlar(Yunanlılar) gittiği için adı: Rum Sındığı Savaşı
Savaş öncesi;
- Önce diploması yolu tercih edildi. Yusuf Kemal Tengirşek diploması için avrupaya gönderildi
- Adanada subay okulu açıldı
- Tekalifi Millliye yardımları cepheye gönderildi
- İtalya ve Fransanın silahları alındı
- Taaruz eğitimi verildi
- Merkez Polatlı’dan Akşehire oradan Kocatepe mevkisine varıldı
- Başkomutanlığın süresi sınırsız uzatıldı
26 Ağustos
Kocatepeden Dumlupınara hareket başladı
30 Ağustos
Dumlupınar meydan muharebesi yapıldı.
“Ordular ilk hedefiniz Akdenizdir ileri
Mustafa Kemal
Sonuçları:
- Güneybatı Anadolu Yunanlılardan temizlendi
- Türk-Yunan savaşı bitti ve diplomatık dönem başladı
- Fevzi Çakmak’ın General Trikopisi esir alması sonucu Mareşallik rütbesi kazandı
- Geri çekilen Yunan Anadolu’yu tahrip ederek gitti. Özellikle İzmiri yakarak
- Lord George hükümeti istifa etti.
Mudanya Konferansı-Ateşkes Antlaşması
- Türk-Yunan savaşı bitecek
- Yunanlılar Doğu Trakyayı 15 gün içinde boşaltacak
- Boğazlar ve İstanbul TBMMye barış antlaşması yapıldıktan sonra belirlenecek
- konferansı TBMM adına ismet imönü temsil etmiştir
- İsmet Paşa’nın bu diplomatik başarısından sonra Lozan görüşmelerine de gitmesi istendi
Lozan Barış Antlaşması
- Osmanlı ve TBMM yi tekrar aynı anda çağırdılar. Biz de bunun önüne geçmek için saltanatı kaldırdık. (1. TBMM’nin ilk ve son inklabı) ve laiklik adına yapılan ilk inklaptır
Saltanatın Kaldırılması
Nedenleri: Türkiye’nin Lozana tek gitme isteği, Osmalıya resmen son vermek, Anadoludaki ikili yapının ulusal çıkarlarla uyuşmaması
Sonuçları:Saltanatın kaldırılmasıyla Devlet başkanlığı ve rejim sorunu doğdu
Katılan Devletler: Türkiye Yunanistan İtalya İngiltere Fransa Yugoslavya Japonya Romanya
Gözlemci Devlet:ABD
3 baş delege: İsmet İnönü, Doktor Rıza (Meb bakanı) Hasan Saka
Atatürk bu delegelerden kesinlikle taviz vermesini istemediği şeyler: Kapütülasyon ve Ermenilere toprak vermek
İtilaf Devletlerinin istedikleri:Boğazlar sizin olmayacak,Azınlık hakları olacakvb.
21 Kasım-4 Şubat: 1. Lozan görüşmeleri
4 Şubat-23Nisan tarihleri arasında ara verildi
23 Nisan-24 Temmuz: 2. Lozan Görüşmeleri
Lozan Arası 4 Şubat-23Nisan
- 17 Şubatta İzmir İktisat Kongresi Toplandı
- Ülke genelinde seçim kararı alandı
- 2. TBMM açıldı(Lozanı onaylayan TBMM)
Lozan Kararları
| Sınırlar | Doğu için Kars. Batı için Mudanya ve İstanbul. Güney için Ankara Antlaşmaları geçerli olacak. Batı Trakya için Plebsit |
| Kapütülasyonlar | Tamamen kaldırıldı |
| Ermeni İddaları | tamamen reddedildi |
| Azınlık | Bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayılacak |
| İstanbul | 45 gün içinde boşaltılacak( en uzun işgal altında kalan yerdir |
| Patrikhane | Kaldırılamadı ama tüm yetki Türkiye’nin |
| Adalar | Bozca ve Gökçe Ada bize, Kıbrıs ingiltereye oniki ada italyaya ve diğer ege adaları yunanistana |
| Savaş Tazminatı | En çok Yunanlılardan istendi italya kendi çelildi Fransadan zaten uçak ve silah alıp savaşlara girdik ama yunanlılardan birşey alınmadı ve heryeri yakıp gittiler. Yunanistandan tazminat olarak Bosna Köy ve Karaacı aldık |
| Boğazlar | Sevr maddesi geçerli oldu ancak komisyon başkanı Türk |
| Yabancı Okullar | Türkiyenin uyacağı kanuna göre hareket etmesi şartıyla serbest |
| Dış Borçlar | Osmanlı zamanına ait ülkelere borçlar bölüştürülecek. Not: Sovyet Rusya örnek teşkil ettiğinden dolayı Türkiyenin Osmanlının borcunu ödemesini istememiştir. |
ve nüfus mübadelesi: Batı Trakya Türkleri ile İstanbullu Rumlar yer değiştirmeyecek etabli sayılacak. ama diğer bölgelerde mübadele yapılacaktır