Başlık: Türkiye’nin İklim Faktörleri ve Özellikleri
- Türkiye İklimini Etkileyen Faktörler:
- Küresel Faktörler: Genel küresel iklim paternleri.
- Mikro Klima Faktörler: Küçük ölçekli, spesifik coğrafi alanlara özgü iklim etmenleri.
- Bölgesel ve Yerel Faktörler: Türkiye’nin farklı bölgelerini etkileyen özel iklim etkenleri.
- Sıcaklık Kuşakları:
- Türkiye’nin konumu ve enlem değeri, Akdeniz iklimi etkisi altında özel iklim özellikleri sergiler.
- Türkiye’yi Etkileyen Basınç Merkezleri:
- İzlanda ABM, Akdeniz ABM, Basra ABM, Sibirya ABM, Azor ABM.
- Yaz Durumunda: Tropikal hava kütleleri, Azor Yüksek Basıncı, Basra ABM, Avrupa Karadeniz ve iç kesimler.
- Kış Durumunda: Kutupsal hava, İzlanda Alçak Basınç, Akdeniz ABM, Sibirya YBM.
- Türkiye İkliminde Hava Kütleleri:
- Kutupsal hava kütleleri, tropikal hava kütleleri, Akdeniz hava kütleleri.
- Bölgesel ve Yerel Faktörlerin Etkisi:
- Yöresel Farklılıklar: Türkiye’nin farklı bölgelerindeki iklimdeki çeşitlilik.
- Çevre ve Denizlerin Etkisi: Akdeniz’in Türkiye’ye etkisi ve iç kesimlerdeki karasal etkiler.
- Sıcaklık Farkları: Anadolu’nun kütlesel yükseltisinden kaynaklanan sıcaklık farkları.
- Orografik Etkiler: Dağların konumlarından kaynaklanan iklim etkileri.
- Karasallığın Etkisi: Denizden uzaklık, yükselti ve coğrafi faktörler.
- Dış Etkiler:
- Kuzey Afrika ve Arabistan: Güneydoğu Anadolu’yu etkiler.
- Sibirya: Anadolu’ya etki eder.
- Mikro Klima Alanları:
- Örnekler: Iğdır ve Rize.
Başlık: Yükseltinin İklim Üzerindeki Etkisi ve Türkiye’nin İklim Özellikleri
- Yükseltinin Etkisi:
- Batıdan doğuya artan yükselti, Türkiye’nin iklimini etkiler.
- Doğu Anadolu’da ortalama yükselti 2000 metredir.
- Yükseltinin Sıcaklık, Yağış ve Karasallık Üzerindeki Etkileri:
- Yüksek Yükselti:
- Sıcaklık düşer.
- Yağış miktarı artar.
- Kış ve yaz mevsimi belirginleşir.
- Kar örtüsü, don ve çığ olayları görülür.
- Karasallık etkisi artar.
- Düşük ve Orta Yükselti:
- Kar yağışı ve don olayları görülür.
- Yükselti ortaysa don olayları devam eder.
- Batı Anadolu, Orta Anadolu, Doğu Anadolu:
- Yükselti sırasıyla az, orta ve yüksektir.
- Türkiye’de İklim Alanları ve Sıcaklık:
- Sıcaklık Dağılımı:
- Yıllık ortalama sıcaklığın en yüksek olduğu yer Mardin Kocatepe’de 48°C’dir.
- En düşük sıcaklık Van Çaldıran’da -46°C’dir.
- Enlem etkisi ile sıcaklıklar şu şekildedir: Antep 18, İzmir 17, Çanakkale 14, Samsun 14.
- Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılımı:
- Karasallık ve yükselti etkileri gözlemlenir.
- Güneydoğu Anadolu en sıcak bölgedir, kuzeydeki Doğu Anadolu en düşük Hava kütlesi etkisine sahiptir.
- Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılımı:
- Kıyı kesimler, Akdeniz kıyıları ve güneydoğu Anadolu sıcaktır.
- İç kesimler, doğu Sibirya etkisiyle soğuktur ve donlu günler yaşanır.
Yükselti, iklim özelliklerini belirgin bir şekilde etkiler ve Türkiye’nin coğrafi çeşitliliğini ortaya koyar.