İşletme Türleri ve KOBİ’ler:
1-Ölçeğe Göre İşletme Türleri:
- Sınıflandırma ülkeden ülkeye değişebilir ve niceliksel/niteliksel faktörlere dayanabilir.
- Niceliksel Faktörler: Üretim miktarı, satış tutarı, sermaye miktarı, alet adeti, yatırım tutarı, arazi, tesis büyüklüğü.
- Niteliksel Faktörler: İşletmeyi oluşturan kişi sayısı, yerli/ulusal/dünyasal nüfuz etme derecesi, uluslararası hisse darlığı.
1.İşletme Türüne Göre Sınıflandırma:
- Ticaret odaları ve birlikler işletme türünü belirlemede etkilidir.
1.A-KOBİ’ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler):
- Küçük Ölçekli İşletmeler (KOBİ’ler): Bağımsız sahipli, satış miktarı, çalışan sayısı, aile işletmeleri (kasap, manav, bakkal, kahvehane, restoran).
- KOBİ Kategorileri:
- 1.AAMikro İşletme: Çalışan sayısı on veya daha az, yıllık bilanço 1 milyon TL ve az.
- 1.ABKüçük İşletme: Çalışan sayısı 50 veya daha az, yıllık bilanço 5 milyon TL’den az.
- 1.ACOrta Ölçekli İşletme: Çalışan sayısı 250 veya daha az, yıllık bilanço 25 milyon TL ve az.
KOBİ’lerin Avantajları:
- Girişimcilik ve yenilik.
- Esnek müşteri hizmetleri.
- Etkin çalışan ve işveren ilişkileri.
- Piyasa talebine hızlı yanıt.
- Düşük maliyet avantajı.
KOBİ’lerin Dezavantajları:
- Yönetim yetersizliği.
- Sınırlı finansman.
- Sınırlı büyüme imkanı.
1.B-KOSGEB Büyük İşletmeler: Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar:
- Verimli Üretim:
- Teknolojik yöntemlerle süreç maliyetini düşürerek verimliliği artırır.
- Yetkin Yönetim:
- Uzman yöneticiler tarafından etkin bir şekilde yönetilir.
- Finansal Güç:
- Kredi kurumları tarafından kabul edilir ve kısa/uzun vadeli krediye kolayca erişim sağlar.
- Çalışan Becerisini Geliştirmek İçin Güncel Eğitim Uygulamaları:
- Personelin becerilerini güncel tutmak için etkili eğitim programları uygular.
- Büyük Ölçekli Satın Alma:
- Mal ve hizmetleri büyük ölçekte satın alarak maliyet etkinliğini artırır.
- Ar-Ge’ye Yüksek Bütçe:
- Ar-Ge projelerine yüksek bütçe ayırarak inovasyona önem verir.
Dezavantajlar:
- Esneklik Eksikliği:
- Çevresel değişimlere adapte olmada esneklik eksikliği gösterir.
- Politik Güç Odaklı Eleştiriler:
- Toplumdaki nüfuslar aracılığıyla daha fazla politik güç elde eder, bu da olumsuz etkilere yol açabilir.
- Ekonomik Sorunlar:
- Büyük işletmelerin ayrıcalık alması, ekonomiyi ve toplumu olumsuz etkileyebilir.
2.İşlevlerine Göre İşletme Türleri:
2.A-İmalatçı İşletmeler:
- Girdileri, çıktılara dönüştürerek hammaddeyi mamul mallara çevirir.
- Örnek: Mobilyacılar, tekstilciler.
2.B-Hizmet İşletmeleri:
- Müşteri ile sağlanan hizmet arasında iletişim kurarak çıktıyı (hizmeti) temin eder.
- Örnek: Danışmanlık firmaları, havayolları, eğitim sağlık işletmeleri.
2.C-Ticaret (Pazarlama Satış) İşletmeleri:
- İmalatçılardan aldığı malı müşterilere satar, ürünleri depolar, tanıtır ve dağıtır.
- Katma değer sunar ve hizmet işletmeleri gibidir, farkı ürünlerin somut olmasıdır.
3.Sermaye Sahiplerine Göre İşletme Türleri:
1. Yerli İşletmeler:
- Tüzel kişiliğe sahip işletmenin mülkiyeti, o ülkenin yurt içine ait olup, yerli sermaye sahipleri tarafından kurulup işletilir.
Öz Sermaye Sahiplerine Göre Sınıflandırma:
Özel İşletmeler:
- Özel kişiler tarafından kurulan işletmelerdir. Temel dürtüleri genellikle kâr elde etmektir, ancak kar amacı olmayanlar da bulunabilir.
Kamu İşletmeleri:
- Devlet, özel idare, belediye gibi resmi kurumlar tarafından kurulan işletmelerdir. Temel dürtüleri hizmet sunmaktır.
Karma İşletmeler:
- Hem özel hem de kamu sektörüne ait sermaye ile kurulan işletmelerdir.
Yabancı İşletmeler:
- Bir ülkede tüzel kişiliği olan, ancak mülkiyeti yabancı özel veya kamu kurumlarına ait olan işletmelerdir. İmalat, hizmet, ticaret gibi farklı sektörlerde faaliyet gösterebilirler.
Yabancı sermaye yatırımları teşvik kanunuyla, yabancı ve yerli işletmelere eşit muamele yapılmaktadır.