İşletmelerin Yasal Yapısı:
1. Şahıs Firması:
- Tek bir şahsa aittir ve bu şahıs tarafından işletilir.
- İşletmenin sahibi, işletmenin borçlanmasına tüm kişisel varlığı ile sorumludur.
- Kurulması ve kapatılması kolaydır, yönetim esnektir.
- Varlıklarını başkalarına verebilir, faaliyetleri hakkında uzun toplantılar yapmadan hızlı kararlar alabilir.
- Bankalardan alınan kredi sınırlıdır ve uzun ömürlü değildir.
Ortaklıklar: Tüzel kişilik açısından;
2. Kolektif Ortaklıklar:
- İki veya daha fazla sahibi vardır, sözleşmeyle kurulur ve sahipleri tarafından yönetilir.
- Ortak işletmelerin borcundan kişisel varlığı ile sorumludur, finansal yükümlülükleri sınırsızdır.
- Kar ve zarar ortaklar arasında anlaşıldığı üzere bölüşülür.
- Tescil izni gibi şeylere gerek yoktur, ticari bir isim veya tescil gerekmez, ayrı tüzel kişilikleri yoktur.
3. Adi Komandit Ortaklık:
- Kolektif ortaklıkla benzer özelliklere sahiptir.
- İşletmenin borcundan sadece koyduğu sermaye kadar sorumlu olan komandite ortak bulunur.
- Kuruluşu ve kapatılması kolaydır, kolektif ortaklık hükümlerine tabidir.
- Ticaret ünvanı vardır ve tescil gereklidir, işletmenin borcundan sorumlu olan komandite ortak gerçek kişi olmalıdır.
- Komanditer ortak gerçek kişi ya da tüzel kişi olabilir.
Bu işletme türleri, farklı sorumluluk ve yönetim yapılarına sahiptir, her birinin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.
Sermaye sahipliği açısından;
Limited Ortaklık:
- En az iki, en fazla 50 tüzel kişi gereklidir.
- Ortaklık sözleşmesi tescil ile kurulur.
- Borçlardan taahhüt edilen sermaye miktarı kadar sorumludur.
- Ortaklık için asgari sermaye 5000 TL olmalıdır, ortaklar tarafından kurulur ve müdür tarafından yönetilir.
Anonim Ortaklık (A.Ş.):
- Büyük sermaye gerektiren alanlarda kullanılır.
- Ana sermayesi nominal/itibari değeri paylara/hisselere bölünmüştür.
- Borçlarına karşı yükümlülüğü kendi varlıklarıyla sınırlıdır.
- Sermaye zorunluluğu 50.000 TL’dir.
- Ortaklık tüzel kişiliktir, sermaye paylara temsil edilir.
- Kapanması zordur, en az beş hissedarlar ile kurulur.
Kooperatifler:
- Konut İnşaat Kooperatifleri: Üyelerine uygun konut üretmek amacıyla kurulur, devlet ve dernek destekleriyle faaliyet gösterir.
- Üretim Kooperatifleri: Tarım, hayvancılık veya diğer üretim alanlarında işbirliği yaparak üretimi artırmayı hedefler.
- Tüketici Kooperatifleri: Üyelerine uygun fiyatlı mal ve hizmet sağlamak amacıyla kurulur, devlet destekleri alabilir.
- Satış Kooperatifleri: Üyelerinin ürünlerini daha etkin bir şekilde pazarlamak ve satmak için bir araya gelir.
Bu kooperatif türleri, üyelerine yardımcı olmak, dayanışma ve yardımlaşma amacı güder ve genellikle devlet kurumlarından destek alarak faaliyet gösterirler.