İşletme Türleri ve KOBİ’ler:
1-Ölçeğe Göre İşletme Türleri:
- Sınıflandırma ülkeden ülkeye değişebilir ve niceliksel/niteliksel faktörlere dayanabilir.
- Niceliksel Faktörler: Üretim miktarı, satış tutarı, sermaye miktarı, alet adeti, yatırım tutarı, arazi, tesis büyüklüğü.
- Niteliksel Faktörler: İşletmeyi oluşturan kişi sayısı, yerli/ulusal/dünyasal nüfuz etme derecesi, uluslararası hisse darlığı.
1.İşletme Türüne Göre Sınıflandırma:
- Ticaret odaları ve birlikler işletme türünü belirlemede etkilidir.
1.A-KOBİ’ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler):
- Küçük Ölçekli İşletmeler (KOBİ’ler): Bağımsız sahipli, satış miktarı, çalışan sayısı, aile işletmeleri (kasap, manav, bakkal, kahvehane, restoran).
- KOBİ Kategorileri:
- 1.AAMikro İşletme: Çalışan sayısı on veya daha az, yıllık bilanço 1 milyon TL ve az.
- 1.ABKüçük İşletme: Çalışan sayısı 50 veya daha az, yıllık bilanço 5 milyon TL’den az.
- 1.ACOrta Ölçekli İşletme: Çalışan sayısı 250 veya daha az, yıllık bilanço 25 milyon TL ve az.
KOBİ’lerin Avantajları:
- Girişimcilik ve yenilik.
- Esnek müşteri hizmetleri.
- Etkin çalışan ve işveren ilişkileri.
- Piyasa talebine hızlı yanıt.
- Düşük maliyet avantajı.
KOBİ’lerin Dezavantajları:
- Yönetim yetersizliği.
- Sınırlı finansman.
- Sınırlı büyüme imkanı.
1.B-KOSGEB Büyük İşletmeler: Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar:
- Verimli Üretim:
- Teknolojik yöntemlerle süreç maliyetini düşürerek verimliliği artırır.
- Yetkin Yönetim:
- Uzman yöneticiler tarafından etkin bir şekilde yönetilir.
- Finansal Güç:
- Kredi kurumları tarafından kabul edilir ve kısa/uzun vadeli krediye kolayca erişim sağlar.
- Çalışan Becerisini Geliştirmek İçin Güncel Eğitim Uygulamaları:
- Personelin becerilerini güncel tutmak için etkili eğitim programları uygular.
- Büyük Ölçekli Satın Alma:
- Mal ve hizmetleri büyük ölçekte satın alarak maliyet etkinliğini artırır.
- Ar-Ge’ye Yüksek Bütçe:
- Ar-Ge projelerine yüksek bütçe ayırarak inovasyona önem verir.
Dezavantajlar:
- Esneklik Eksikliği:
- Çevresel değişimlere adapte olmada esneklik eksikliği gösterir.
- Politik Güç Odaklı Eleştiriler:
- Toplumdaki nüfuslar aracılığıyla daha fazla politik güç elde eder, bu da olumsuz etkilere yol açabilir.
- Ekonomik Sorunlar:
- Büyük işletmelerin ayrıcalık alması, ekonomiyi ve toplumu olumsuz etkileyebilir.
2.İşlevlerine Göre İşletme Türleri:
2.A-İmalatçı İşletmeler:
- Girdileri, çıktılara dönüştürerek hammaddeyi mamul mallara çevirir.
- Örnek: Mobilyacılar, tekstilciler.
2.B-Hizmet İşletmeleri:
- Müşteri ile sağlanan hizmet arasında iletişim kurarak çıktıyı (hizmeti) temin eder.
- Örnek: Danışmanlık firmaları, havayolları, eğitim sağlık işletmeleri.
2.C-Ticaret (Pazarlama Satış) İşletmeleri:
- İmalatçılardan aldığı malı müşterilere satar, ürünleri depolar, tanıtır ve dağıtır.
- Katma değer sunar ve hizmet işletmeleri gibidir, farkı ürünlerin somut olmasıdır.
3.Sermaye Sahiplerine Göre İşletme Türleri:
1. Yerli İşletmeler:
- Tüzel kişiliğe sahip işletmenin mülkiyeti, o ülkenin yurt içine ait olup, yerli sermaye sahipleri tarafından kurulup işletilir.
Öz Sermaye Sahiplerine Göre Sınıflandırma:
Özel İşletmeler:
- Özel kişiler tarafından kurulan işletmelerdir. Temel dürtüleri genellikle kâr elde etmektir, ancak kar amacı olmayanlar da bulunabilir.
Kamu İşletmeleri:
- Devlet, özel idare, belediye gibi resmi kurumlar tarafından kurulan işletmelerdir. Temel dürtüleri hizmet sunmaktır.
Karma İşletmeler:
- Hem özel hem de kamu sektörüne ait sermaye ile kurulan işletmelerdir.
Yabancı İşletmeler:
- Bir ülkede tüzel kişiliği olan, ancak mülkiyeti yabancı özel veya kamu kurumlarına ait olan işletmelerdir. İmalat, hizmet, ticaret gibi farklı sektörlerde faaliyet gösterebilirler.